project encounter
Designonderzoek naar de impact van het veranderende lichaam
Ons veranderende lichaam is een gevoelig onderwerp. Niet alleen profileren we ons met behulp van allerlei fillers in ons lijf en filters op social media als mooi, jong en succesvol. Ook is ons lichaam verbonden aan ons idee over maakbaarheid, over goede zorg, over welzijn en geluk. In het maatschappelijke debat hangt de zorg voor het veranderende lichaam vooral samen met toenemende kosten die gepaard gaan met veroudering of ziekte. Met het doorlopende designproject ENCOUNTER onderzoekt ontwerper Joost van Wijmen de impact van het veranderende lichaam op de eigen identiteit en onderlinge relaties tussen mensen.
Door middel van social design probeert Joost van Wijmen het intieme en delicate proces van die lichamelijke veranderingen gedurende ons leven te vangen en te verbeelden. Vanaf onze geboorte tot onze dood maakt het lichaam van alles mee: denk aan geboorte, groei, ziekte, verdriet, extase, rouw. Door, in en met ons lichaam verzamelen we ervaringen en kennis over veranderingen die in de loop der tijd plaatsvinden. Als het even wil, toont ons lijf onze flexibiliteit en veerkracht, maar ook onze kwetsbaarheid en onvermogen.
Het project ENCOUNTER ontsluit persoonlijke verhalen en ervaringen, stimuleert de dialoog met en tussen betrokkenen en zet aan tot maatschappelijk debat en bewustwording. Vanuit Stichting ENCOUNTER werkt Joost met de zorgsector samen om deze inzichten een plek te geven. Goede zorg gaat immers niet enkel over medisch oplossen, maar begint bij het verhaal en de ervaring van de zorgafnemer en de zorgverlener. Met Studio ENCOUNTER vertaalt Joost deze aanpak naar maatwerk voor specifieke vragen binnen organisaties uit het zorg- en sociale domein.
Ontworpen
ontmoeting
Project ENCOUNTER is gestart in 2013. Het bestaat uit een verzameling genummerde serie acties en interventies. Elk deelproject heeft naast een eigen nummer ook een eigen thema, een eigen doelgroep en een eigen context.
Voor elke encounter creëert Joost, met methoden uit de social design, ‘ontworpen ontmoetingen’. Hierbij worden participatieve, activerende en zintuiglijke werkvormen ingezet om verandering te visualiseren: het samen maken, doen en ervaren staat centraal. Enerzijds bieden deze werkvormen structuur en veiligheid om ervaringen te delen, anderzijds zijn ze uitdagend en schuwen ze geen taboes. Zo ontstaat er ruimte voor een gelijkwaardige en wederkerige uitwisseling van mens tot mens, ieder met een eigen expertise en beleving.
De verhalen en ervaringen, die op deze manier worden verzameld, worden omgezet in concrete producten (een foto, borduursel, of een magazine). Deze uitkomsten zijn echt; praktisch en concreet ervaarbaar, hoewel het onderwerp vaak ongrijpbaar is. Door deze zintuiglijke werkwijze wordt intieme en persoonlijke informatie gedeeld die vaak buiten beeld blijft binnen het dagelijkse gesprek.
De acties, interventies en ontmoetingen hebben een gemene deler: ze gaan altijd over het verbeelden en bespreekbaar maken van onderwerpen als intimiteit, kwetsbaarheid, nabijheid, privacy, ‘de ander’, deelnemen en gezien worden. Zo worden persoonlijke verhalen ontsloten over de impact van het veranderende lichaam. Iets wat universeel herkenbaar is, een spiegel voorhoudt en bewustwording genereert.
design in de
zorgsector
ENCOUNTER geeft inzicht in de impact van lichamelijke verandering op de identiteit en sociale interactie voor mensen die er zowel op persoonlijk als professioneel vlak mee te maken hebben. In de projecten ontstaan naast persoonlijke verhalen ook inzichten hoe mensen zorgdragen voor elkaar. Dit leidt soms naar vragen over hoe het werk binnen de zorg is georganiseerd. Dan neemt ENCOUNTER de systemische en organisatorische kant onder de loep.
Samen met de zorgsector en in uitwisseling met wetenschappers worden deelprojecten ontwikkeld en uitkomsten geduid. Dat is voor de betrokken partners uit de zorg een waardevolle aanvulling op de dagelijkse praktijk. ENCOUNTER#6 werd gerealiseerd mede in uitwisseling met het ETZ Ziekenhuis, Tilburg. Jenny Slatman, hoogleraar Medical Humanities aan de Universiteit van Tilburg, trad in ENCOUNTER#6 op als expert. De methode ENCOUNTER#7 werd als gesprekstool overgedragen aan professionals en vrijwilligers bij ZuidOostZorg, Amstelring en Vitalis Woonzorg Groep. Bij de analyse van ENCOUNTER#8 was de Vrije Universiteit Brussel betrokken. De ontwikkeling van ENCOUNTER#9 gebeurde in dialoog met Leyden Academy on Vitality and Ageing. Ondermeer met onderzoeker Lieke de Kock met wie Joost de rol van de social designer in de zorg onder de loep nam.
